|
Do najcenniejszych źródeł historycznych należą wspomniane już dwa najwcześniejsze dzieła, Kojiki (Księga Dawnych Wydarzeń), skompilowana w 712 roku i Nihoshoki (Kronika Japońska) spisana w roku 720. To właśnie zapisy w tej postaci, w jakiej znajdują się w Kojiki i Nihonshoki, są podstawowym źródłem wiedzy na temat sposobu postrzegania świata przez pierwszych Japończyków, na temat ich wierzeń, rytuałów, obyczajowości, organizacji społeczno-politycznych. Kroniki te odzwierciedlają specyficznie japoński sposób myślenia i postępowania, ukształtowany z dala od wpływów koreańskich czy chińskich. Już opis stworzenia świata utrwalony w tych dziełach jest dowodem na to, że japońska droga walki, droga miecza, nierozerwalnie związana z filozofią i praktyką bujutsu, była obecna na Wyspach Japońskich jeszcze na długo przed ukształtowaniem się jednolitego społeczeństwa japońskiego. Dlatego, aby zrozumieć potęgę bujutsu i wpisaną w zeń drogę jujutsu trzeba poznać mitologiczne początki wysp tworzące Japonię; Kyushu, Shikoku, Honshu i Hokaido - bo to właśnie wtedy, wraz z kształtowaniem się kultury ceramiki jomon i następującej po nie kultury yayoi, powstawał też kult miecza, kult wojownika, kult walki - w najbardziej dogłębnym tego słowa znaczeniu. Pierwsze rozdziały kronik zapoznają czytelnika z mitem powstania nieba i ziemi. Z chaosu wyłoniły się dwa bóstwa; Izanami i Izanagi, które stworzyły Wyspy Japońskie. Następnie zostały zrodzone bóstwa Równin Wielkiego Nieba (Takamagahara) - krainy leżącej za oceanem, ponad siedliskami ludzi. Należy do nich bogini słońca Amaterasu Omikami oraz jej brat Susanoo-no Mikoto, bóg burzy i przemocy. Ta para bogów dała początek kolejnemu szeregowi bóstw będących protoplastami głównej grupy uczestników walki o władzę na terenach Japonii. Poczęcie bogini słońca stało się w późniejszych wiekach pretekstem do wywyższenia Japonii ponad inne narody. Motoori Norinaga (1730-1801), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli ruchu procesarskiego pisał: " Japonia jest krajem, który zrodził boginię Amaterasu. Ten fakt dowodzi jej wyższości nad innymi krajami, które również cieszą się jej łaską. Odzwierciedleniem takiego sposobu postrzegania świata były zapaśnicze walki sumai odtwarzające zmagania bogów i rozgrywane na ich cześć. Jako część obrzędów shinto znanego przynajmniej od 250 roku p.n.e., stanowiły świadectwo tubylczych kultów łącząc elementy obrzędowe z aspektami prawdziwego pojedynku. Sędzia oczyszczał ring, a dwaj potężni zawodnicy niczym wcielenia bogów w ważącym 20 kilogramów stroju przygotowywali się do walki posypując miejsce ćwiczeń, dojo solą i ubijając stopami klepisko. Sama walka trwała zaledwie kilka chwil, ale wraz z przygotowaniami do zmagań widowisko mogło trwać nawet do paru godzin. Dalszych informacji na temat rozwoju japońskich sztuk walk dostarczają badania genealogiczne. Od VIII stulecia, gdy dwór cesarski stał się centrum całego narodu, wszystkie grupy rodowe powstałe w okresie Yamato musiały dostarczać wojowników do armii strzegącej granic rozrastającego się imperium. W celu zapewnienia profesjonalizmu i ciągłości ekspansji na przygranicznych terytoriach powstawały wojskowe organizacje, skupiające uji, których życie nierozerwalnie związane było z bronią i praktykowaniem sztuk walk. Były to małe, lecz bardzo stabilne jednostki, oparte na prawach dziedziczenia władzy. Właśnie stąd wynika klanowa i zhierachizowana natura bujutsu, która rodziła poczucie całkowitej jedności z teorią i praktyką walki akceptowaną w danej jednostce społecznej, a nie uznawanej w innych. Wojenne tradycje nie wiązały się wyłącznie z klasą wojowników, przenikały całą kulturę Japonii, całe społeczeństwo kreując przekonanie o narodzie wojowników. W okresie Nara duży wpływ na kształtowanie się bujutsu miały ożywione kontakty z sąsiadami. Do Japonii dotarł buddyzm, który okazał się ważnym przekaźnikiem elementów cywilizacji chińskiej i koreańskiej. Mnisi przyswajając nauki buddyjskie szerzyli w Japonii także znajomość literatury i sztuki, matematyki, medycyny, a ponadto okazali się pomocni w projektowaniu mostów czy urządzeń nawadniających. Do japońskich wojowników dotarła potężna tradycja uprawiania sztuk walk w zakonach. Inspiracja chińskimi i koreańskimi sposobami walki stworzyła nowe możliwości w obrębie doskonalenia bujutsu. Sztuki walki wręcz zaczęły ewoluować w dwóch różnych kierunkach. W dobie arystokracji dworskiej stały się rodzajem spektaklu i w tej formie zaistniały jako integralna część różnego typu festiwali i innych publicznych ceremonii. Drugi kierunek rozwoju był dużo bardziej pragmatyczny, nakierowany na zastosowania wojenne i dlatego nie zyskał wielkiej popularności w wyrafinowanej kulturze okresu Heian (794-857). Kierunek ten rozkwitł za to bardzo w epoce następnej obfitującej w liczne rodowe wojny z Mongołami czy Koreą. Eryk Murlowski
|
|||